Przypuśćmy, że prowadzimy sondę uliczną, przepytując przechodniów z różnic między przychodem a dochodem. Czego się wówczas dowiemy? Dla wielu osób granica między tymi dwoma pojęciami będzie mglista, inne natomiast stwierdzą, że można ich używać wymiennie. Trudno się dziwić takim wypowiedziom, jeśli pochodzą one od osób pracujących na etacie. Znajomość różnicy między przychodem a dochodem nabiera większego znaczenia, kiedy w grę wchodzi prowadzenie lub współprowadzenie finansów firmy. Nie oznacza to oczywiście, że rozróżnianie obu tych pojęć jest dla reszty świata zupełnie nieistotne. Nic bardziej mylnego! Przychód a dochód – różnica Zacznijmy od przychodu, ponieważ stąd łatwiej nam będzie poprowadzić dalsze porównanie. Zgodnie z najprostszą definicją, przychodem nazywamy korzyść materialną uzyskaną m.in. w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej, stosunku pracy, posiadania nieruchomości, pracy nakładczej czy dokonania transakcji. Zwykle chodzi jednak o łączny wpływ netto ze sprzedaży różnego rodzaju dóbr lub wykonania usług w ramach konkretnego okresu rozliczeniowego. Może to być jednakowo standardowy miesiąc, kwartał, rok obrachunkowy, a nawet dzień. Co istotne, choć przychód nie jest równoznaczny z faktyczną sytuacją finansową konkretnej osoby lub firmy, nadal zobowiązuje do uregulowania podatku dochodowego. Przychód określa się mianem kwoty należnej – to od niego tak naprawdę rozpoczyna się procedura finansowa. Już na tym etapie czytelnik sam może sobie odpowiedzieć na pytanie, czym jest dochód. Sięgając po najprostsze wyjaśnienie, jest to różnica między przychodem a wszelkimi kosztami poniesionymi w wyniku procedur skarbowych. To właśnie z tego punktu określić można faktyczną sytuację finansową osoby fizycznej lub przedsiębiorstwa. Mówiąc jeszcze prościej, są to zarobione pieniądze, które spokojnie można wydawać zgodnie z własnym uznaniem, potrzebami, a przede wszystkim zdrowym rozsądkiem. Jeżeli natomiast koszty przewyższą przychody, dochodem nazwiemy poniesioną stratę.Rozróżniamy dwa rodzaje dochodu: dochód brutto i dochód netto. Ten pierwszy jest całością wynagrodzenia, wraz z wszystkimi środkami, z których będziemy musieli uregulować składki ZUS oraz zaliczki na podatek dochodowy. Dochodem netto określamy natomiast naszą sytuację finansową po odjęciu powyższych elementów. Mówiąc wprost, są to pieniądze, które pozostają nam „na czysto”. Dochód brutto — jak wyliczyć? W celu wyliczenia dochodu brutto najłatwiej posłużyć się prostym rachunkiem: przychody – koszty uzyskania przychodu = dochód brutto. Proste, prawda? To jednak dopiero początek. Znając podstawę, można przejść do szczegółów. Warunkiem zaistnienia dochodu jest uzyskanie przychodów, które przekroczą koszty. Przedsiębiorcy mają wpływ na poziom kosztów, jakie ponosi ich firma, wpisując wszelkie wydatki wynikające z działalności do kosztów księgowych. Jest to działanie, które nie tylko pomniejsza dochód, ale przede wszystkim jest sposobem na obniżenie podatku dochodowego. Prawo daje przedsiębiorcy jedynie ogólny zarys wydatków, które mogą zostać wpisane w poczet kosztów firmowych. Koszty, które można odliczyć od podatku przede wszystkim, muszą być związane z prowadzoną działalnością (ten punkt daje księgowemu dość spore pole do popisu) i zostać właściwie udokumentowane (patrz poprzedni nawias). Nie może to być zatem wydatek związany z prywatnymi przyjemnościami bądź celami, które nijak mają się do spraw przedsiębiorstwa. Poniesiony koszt musi mieć na celu zapewnienie firmie przychodów. Co do zasady, od podatku nie odliczymy noclegu, usług gastronomicznych (w tym alkoholu) ani kosztów reprezentacji. Przedsiębiorca nie odpisze od podatku prezentów wręczanych pracownikom lub kontrahentom, jeżeli nie są one jego produkcji. Odliczy natomiast koszty związane z zakupem odzieży ochronnej i posiłków regeneracyjnych dla pracowników, gdyż przekładają się one na podniesienie jakości pracy, a co za tym idzie, wpływają na przychody firmy.Księgowi dzielą koszty na dwie grupy: bezpośrednie i pośrednie. Pierwsza kategoria związana jest z wydatkami, które mają bezpośredni