🔊 Antykoncepcja, zwana również kontrolą narodzin lub kontrolą płodności – zbiór metod lub środków służących zapobieganiu ciąży. Planowanie, udostępnianie i stosowanie antykoncepcji nazywane jest planowaniem rodziny. Bezpieczny seks, w tym stosowanie męskich lub żeńskich prezerwatyw, może również uchronić przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Antykoncepcja stosowana jest już od czasów starożytnych, jednak skuteczne i bezpieczne metody stały się dostępne dopiero w XX wieku. W niektórych kulturach dostęp do antykoncepcji jest celowo ograniczany, ponieważ uznawana jest ona za moralnie lub politycznie niepożądaną. Do najskuteczniejszych metod antykoncepcji należą sterylizacja polegająca na wazektomii u mężczyzn i podwiązaniu jajowodów u kobiet, a także wkładki domaciczne i implanty antykoncepcyjne. W dalszej kolejności wymienić można hormonalne środki antykoncepcyjne, w tym pigułki doustne, plastry, krążki dopochwowe i zastrzyki. Do mniej skutecznych metod należą metody barierowe, takie jak prezerwatywy, diafragma, gąbka antykoncepcyjna i metody objawowo-termiczne. Najmniej skuteczne metody to środki plemnikobójcze i przerwanie stosunku przez mężczyznę przed ejakulacją. Sterylizacja jest metodą wysoce skuteczną, jednak zazwyczaj nieodwracalną; wszystkie pozostałe metody są odwracalne natychmiast po zaprzestaniu ich stosowania. Antykoncepcja postkoitalna umożliwia zapobieganie ciąży w okresie kilku dni po stosunku seksualnym bez zabezpieczenia. Abstynencja seksualna uznawana jest przez niektórych za metodę kontroli narodzin, jednak edukacja seksualna dopuszczająca wyłącznie abstynencję może spowodować wzrost liczby ciąż u nastolatek, jeżeli nie zostanie uzupełniona o edukację w zakresie antykoncepcji. Ciąża u nastolatek wiąże się większym ryzykiem powikłań. Młodzi ludzie mogą stosować wszystkie formy antykoncepcji, jednak szczególnie pomocne w zmniejszeniu liczby ciąż u nastolatek są długodziałające, odwracalne metody antykoncepcji takie jak implanty, wkładki domaciczne lub krążki dopochwowe. Po porodzie kobiety, które karmią nie tylko piersią, mogą zajść w ciążę już po upływie czterech do sześciu tygodni. Z niektórych metod antykoncepcji można zacząć korzystać zaraz po porodzie, natomiast stosowanie innych jest możliwe po upływie nawet sześciu miesięcy. W wypadku kobiet karmiących piersią preferowane są środki zawierające wyłącznie progestagen, złożone doustne pigułki antykoncepcyjne nie są natomiast zalecane. Kobietom po menopauzie zaleca się stosowanie antykoncepcji przez rok od ostatniej menstruacji. W krajach rozwijających się ok. 222 milionów kobiet, które nie chcą zajść w ciążę, nie korzysta z nowoczesnych metod antykoncepcji. Kontrola narodzin w krajach rozwijających się pozwoliła zmniejszyć liczbę zgonów okołoporodowych o 40% (około 270 000 zgonów mniej w 2008 r.), a mogłaby zredukować ją nawet o 70%, gdyby w pełni odpowiedziano na zapotrzebowanie na antykoncepcję. Dzięki wydłużeniu odstępów pomiędzy poszczególnymi ciążami kontrola narodzin przyczynia się do zmniejszenia liczby powikłań okołoporodowych u dorosłych kobiet i zwiększenia przeżywalności ich dzieci. W świecie rozwijającym się lepszy dostęp do antykoncepcji wpływa dodatnio na zarobki i majątek kobiet, ich wagę oraz dostęp do edukacji i zdrowie ich dzieci. Antykoncepcja zwiększa wzrost gospodarczy ze względu na mniejszą liczbę dzieci pozostających na utrzymaniu rodzin, większą liczbę kobiet uczestniczących w życiu zawodowym i mniejszą konsumpcję deficytowych zasobów.