🔊 Organy – klawiszowy, dęty instrument muzyczny o największej ilości barw, największych rozmiarach i najbardziej skomplikowanej budowie; umieszczany najczęściej w kościołach, salach koncertowych, synagogach reformowanych i aulach. Dźwięk w organach wytwarzany jest w wielu podzielonych na grupy (tzw. głosy) piszczałkach, przez które przepływa sprężone powietrze wytwarzane w urządzeniach do tłoczenia powietrza: miechach lub dmuchawach elektrycznych. Muzyk grający na organach (organista) siedzi przy stole gry, którego głównymi elementami są jedna lub kilka klawiatur ręcznych (manuały), klawiatura nożna (pedał) oraz przyciski (włączniki rejestrowe). Stół do gry nazywany jest kontuarem; umiejscowiony jest zazwyczaj przed prospektem organowym – najbardziej widoczną, ozdobną, ale i funkcjonalną, frontową częścią obudowy instrumentu (szafy organowej). Piszczałki organowe mają długość od kilku centymetrów do 10 metrów, co daje rozpiętość skali dźwięków ok. 10 oktaw. Efektywnie, generowane dźwięki przekraczają zakres największej czułości ludzkiego ucha, wypełniając zakres słyszalności. Nazwa instrumentu pochodzi od starogreckiego ὄργανον oraz łacińskiego orgănum (organon) – określeń oznaczających przedmiot, narzędzie do robienia czegoś. Aby odróżnić je od organów elektronicznych, nazywa się je również organami piszczałkowymi. Pierwsze organy zbudowane zostały w III wieku p.n.e. przez pochodzącego z Aleksandrii Greka Ktesibiosa. Ciśnienie powietrza utrzymywane było w nich poprzez ręczne przetłaczanie wody między zbiornikami, stąd nazwa organy wodne lub hydrauliczne. Organy pneumatyczne powstawały od IV wieku n.e.; ich rozwój do czasów współczesnych obejmował wprowadzanie ulepszeń technicznych, automatyzację podsystemów, powiększanie gabarytów oraz dostosowywanie aspektów wizualnych do bieżących trendów sztuki. Organy, które znamy współcześnie nie różnią się w zasadniczej kwestii wzbudzania dźwięku i sterowania piszczałkami od tych wynalezionych przez Ktesibiosa. Organy są głównym celem zainteresowania wyspecjalizowanego działu instrumentoznawstwa oraz instrumentologii, zwanego organoznawstwem. W 2017 kunszt budowy organów i muzyka organowa w Niemczech zostały wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.