🔊 Bazylea (niem. Basel, fr. Bâle, wł. /retorom. Basilea, łac. Basilia) – miasto i gmina w Szwajcarii u styku granic trzech państw: Szwajcarii, Niemiec i Francji, nad rzeką Ren, u ujścia rzek Birs i Wiese. Miasto Bazylea tworzy razem z gminami Riehen i Bettingen kanton Bazylea-Miasto, którego jest siedzibą administracyjną. Miasto dzieli się na Małą Bazyleę (Kleinbasel) na prawym, oraz Wielką Bazyleę (Grossbasel) ze Wzgórzem Katedralnym (Münsterhügel) na lewym brzegu Renu. Do miasta wcielono dawną osadę rybacką Kleinhüningen. Właściwym centrum miasta jest starówka (Altstadt) w Wielkiej Bazylei wokół Rynku (Marktplatz) i ratusza z XIV w., która ze swoimi wąskimi uliczkami i zaułkami jest miejscem częstych przechadzek. Stare miasto w Wielkiej i Małej Bazylei oraz Most Środkowy (Mittlere Brücke), który łączy obie części starego miasta, są wolne od ruchu samochodowego. Zwiedzający dojeżdżają do centrum najczęściej tramwajem. Bazylea jest po Zurychu i Genewie trzecim co do wielkości miastem Szwajcarii oraz centrum szwajcarskiego przemysłu chemicznego i farmaceutycznego. Tworzy węzeł kolejowy wraz z jednym z największych dworców przeładunkowych Europy w sąsiednim Muttenz. Port towarowy regionu bazylejskiego, jedyny w Szwajcarii, stanowi połączenie przez Ren z Morzem Północnym. Port lotniczy EuroAirport Bazylea-Miluza-Fryburg jest obsługiwany wspólnie z sąsiednią Francją. Leży on na terytorium francuskim jednak dojazd do niego jest możliwy ze Szwajcarii drogą eksterytorialną (np. autobusem 50 z dworca SBB). Wewnątrz strefy lotniska przebiega granica celna. Bazylea jest w obiegowej opinii postrzegana jako część Romandii (zachodniej, francuskojęzycznej części Szwajcarii), czego przyczyną są podobne wyniki referendów (niemieckojęzyczna część kraju prezentuje poglądy raczej konserwatywne, a zachodnia część i Bazylea – raczej liberalne) i w motcie miasta „Bazylea funkcjonuje inaczej” (Basel tickt anders). Przysłowiowy jest więc tradycyjny antagonizm między mieszkańcami Bazylei i Zurychu.